ΔΕΥΤΕΡΑ 21/3/2016 – ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΡΙΟ 3, ΩΡΑ 8:15 M.M.

Μια ταινία του Πιέρ Πάολο Παζολίνι, βασισμένη στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη, που αποτελεί και τη μοναδική παρουσία της Μαρίας Κάλλας στον κινηματογράφο. Ένα βαθιά στοχαστικό δοκίμιο πάνω στην ουσία της ιστορίας του πολιτισμού, που ορίζεται σαν το προτσές της οδυνηρής σύγκρουσης του έλλογου (Ιάσονα) με το άλογο (Μήδεια).

Ο κένταυρος Χείρων αφηγείται στον Ιάσονα, που είναι παιδί, την ιστορία της καταγωγής του και του χρυσόμαλλου δέρατος. Η αφήγηση συνεχίζεται καθώς ο Ιάσων μεγαλώνει, απορρίπτοντας σταδιακά το μυθικό εν ονόματι του λογικού, κάτι που συμβολίζεται και από τη μεταμόρφωση του Κένταυρου σε κανονικό άνθρωπο. Στην Κολχίδα, πατρίδα της Μήδειας, παρακολουθούμε τη βάρβαρη τελετή μιας ανθρωποθυσίας για να ανθίσουν οι σπόροι της γης. Ο Ιάσων ζητά από τον Πελία τον θρόνο του κι εκείνος τον στέλνει να του φέρει το Χρυσόμαλλο Δέρας. Οι Αργοναύτες λεηλατούν μια περιοχή κοντά στην Κολχίδα κλέβουν άλογα και, τελικά, φτάνουν στον ναό όπου βρίσκεται το πολύτιμο λάφυρο. Ο Ιάσων συναντά τη Μήδεια, που προσεύχεται στον ναό. Δε λένε τίποτα – μόνο μερικές βουβές ματιές. Η Μήδεια ζητά από τον αδελφό της Άψυρτο, να τη βοηθήσει να κλέψουν το Δέρας, το οποίο και παραδίδει στον Ιάσονα. Για να καθυστερήσει τους διώκτες τους η Μήδεια σκοτώνει τον αδελφό της, τον τεμαχίζει και πετά τα μέλη του σώματός του στο δρόμο. Φτάνοντας στην πατρίδα του Ιάσονα, η Μήδεια, νιώθει αποκομμένη από τις παγανιστικές και τελετουργικές ρίζες τις. Έχουν περάσει δέκα χρόνια, και η Μήδεια με τα παιδιά της βρίσκεται εξόριστη από την Κόρινθο, επειδή ο Ιάσονας ετοιμάζεται να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά, Γλαύκη. Στο όνειρό της η Μήδεια βλέπει ότι τα παιδιά της πηγαίνουν ένα δικό της δώρο στη Γλαύκη, η οποία τρελαίνεται και την καταβροχθίζει η φωτιά. Ο βασιλιάς Κρέων έρχεται να πει στη Μήδεια ότι τη φοβάται και πρέπει να φύγει ευθύς από το βασίλειό του. Η Μήδεια συμφιλιώνεται προσωρινά με τον Ιάσονα και στέλνει με δώρα τα παιδιά της στη Γλαύκη, όπως στο όνειρο. Εκείνη φορά τον χιτώνα και τα κοσμήματα, αλλά κάτι την τρομάζει, φεύγει τρέχοντας και πέφτει από ένα γκρεμό, κάτι που κάνει και ο Κρέων, που την ακολουθούσε. Η Μήδεια λούζει τα παιδιά της και τα σκοτώνει υπό το φως της σελήνης. Ύστερα βάζει φωτιά στο παλάτι, μην επιτρέποντας στον Ιάσονα να πλησιάζει για να θάψει τα νεκρά παιδιά τους.

«Τούτο το οριακό έργο της παζολινικής ιδιοφυίας, και η κορυφαία για μας στιγμή της δημιουργικότητας του σκηνοθέτη, αλλά και της αγωνίας του μπροστά στο ασταθές σύνορο ανάμεσα στον αρχαϊκό κόσμο και τον «αντιποιητικό» κόσμο του Λόγου, θα περίμενε κανείς να γίνει ευνοϊκότερα δεκτό τόσο από τη διεθνή κριτική όσο και απ’ το κοινό που αδιαφόρησε για ένα πρόβλημα που το ενδιαφέρει κατά κύριο λόγο.» (Πηγή: Κριτική του Βασίλη Ραφαηλίδη από το koinotopia.gr)

«Ο Παζολίνι ευφυέστατα αντιπαραθέτει τους δυο κόσμους, της Μήδειας και του Ιάσονα. Η Μήδεια του Παζολίνι είναι αρχέγονη, βάρβαρη, αδίστακτη μπροστά στα μέσα που θα χρησιμοποιήσει για να πραγματοποιήσει τον σκοπό της, κουβαλάει όλες τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες της ανατολής, έρχεται μέσα από την γη και καθοδηγείται από το ένστικτο και βέβαια είναι βαθιά ερωτευμένη. Ο Ιάσων είναι ο καλλιεργημένος γιος της Δύσης, όμορφος σαν άγαλμα, ήρεμος, γνώστης του κόσμου και των τεχνών, ενεργεί με τη λογική, κάτοχος αλλά και τμήμα του πολιτισμού. Η σύγκρουση οδυνηρή και αναπόφευκτη.» (Πηγή: Κριτική του Παναγιώτη Καρώνη από το koinotopia.gr)

Ηθοποιοί: Μαρία Κάλλας, Μάσιμο Τζιρότι, Τζουζέπε Τσεντίλε, Λωράν Τερζιέφ, Μάρκαρετ Κλεμεντί κ.ά. Παραγωγή: 1969 Γλώσσα: Ιταλική Διάρκεια: 110΄